कांग्रेसले राष्ट्रपति निर्वाचनमा माओवादीको मत लिने प्रयास गरिरहेका कारण एमाले पुस १० को सहमति कार्यान्वयनमा ढुक्क हुन सकेको छैन
माघ ६, २०७९बबिता शर्मा
काठमाडौँ — सभामुख निर्वाचनपछि एमालेका ध्यान राष्ट्रपति निर्वाचनतर्फ सोझिएको छ । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालबीच पुस १० मा भएको सहमतिअनुसार त्यही दिन दाहाल प्रधानमन्त्री र बिहीबार एमाले सांसद देवराज घिमिरे सभामुख भइसकेका छन् । दुई शीर्ष नेताले पुस १० मै राष्ट्रपति एमालेबाट चयन गर्ने सहमति गरेका भए पनि कांग्रेसले राष्ट्रपति निर्वाचनमा माओवादीको मत लिने प्रयास गरिरहेको छ । कांग्रेसको भूमिकाका कारण एमाले पनि ढुक्क देखिँदैन ।
प्रतिनिधिसभामा बिहीबार प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल र एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली । तस्बिर : अंगद ढकाल/कान्तिपुर एमालेले सहमतिअनुसार राष्ट्रपति आफ्नै पार्टीबाट हुनुपर्ने अभिव्यक्ति दोहोर्याइरहेको छ । राष्ट्रपतिमा सबै दलबीच समझदारी बनाउने प्रयास हुने प्रधानमन्त्री दाहालको भनाइ छ । प्रतिनिधिसभाको बैठकबाट बाहिरिने क्रममा बिहीबार दाहालले राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिमा सहमतिको प्रयास भइरहेको बताए । ‘सभामुखकै जसरी उपसभामुखको पनि निर्वाचन हुन्छ,’ उनले भने, ‘राष्ट्रपतिको निर्वाचनका लागि समय अझै बाँकी छ । छलफल भइरहेको छ । सत्ता साझेदार दल र मैले एउटा समझदारी बनिदिए हुन्थ्यो भनेर प्रयास गरिरहेका छौं ।’
ओली भने एमाले उम्मेदवारको हकमा मात्रै राष्ट्रिय सहमति हुने बताउँछन् । ‘एमालेले उम्मेदवार उठाउँछ, हाम्रो सहमति त्यही हो । त्यसमा राष्ट्रिय सहमति हुनुपर्छ,’ प्रतिनिधिसभाको बिहीबारको बैठकपछि उनले भने । माओवादीका एकथरी नेता भने सरकार गठनदेखि विश्वासको मतसम्ममा राजनीतिक परिस्थितिमा बदलिएको बताउने गरेका छन् ।
विश्वासको मत दिएका कारण कांग्रेसलाई दाहालले टाढा धकेल्न चाहेका छैनन् । त्यसैले उनले सहमतिको प्रयास गर्ने बताउँदै आएका छन् । दाहालले विश्वासको मत दिएका दलहरूको बैठक राखेर संवैधानिक पदमा सहमति गरेर जानुपर्ने प्रस्ताव राखिसकेका छन् । उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको संयोजकसमेत रहेका ओलीको ‘प्रभाव’ सन्तुलन गर्न पनि प्रधानमन्त्री दाहालले कांग्रेससँग निकटता कायम राखिराख्न खोजिरहेका छन् । कांग्रेसले पनि आफ्नै पार्टीबाट राष्ट्रपति चयन गर्न भरमग्दुर प्रयास गर्ने देखिएको छ ।
एमालेको बलमा सरकार निर्माण भएकाले राष्ट्रपतिमा अर्को बाटो लिन नहुने आवाज पनि माओवादीभित्र छ । दाहालनिकट एक नेताका अनुसार राष्ट्रपतिमा सहमतिको प्रयास हुने बताए पनि ओलीलाई उनले बचन दिइरहेका छन् । सहमतिको प्रयास भइरहेको भन्दै दाहालले राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिलाई सन्तुलनमा राख्ने प्रयास गरेको ती नेताको भनाइ छ ।
राष्ट्रपति निर्वाचनलाई लिएर दाहाल र ओलीबीच रहेको आशंका मेटाउन उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल, एमाले महासचिव शंकर पोखरेल र माओवादी उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरा, उपमहासचिव शक्तिबहादुर बस्नेत सक्रिय रहेको स्रोतको भनाइ छ । सभामुख आफ्नो दलको निर्वाचित भएपछि भने ओली थप विश्वस्त भएको एक नेताले बताए ।
विश्वासको मत दिए संवैधानिक पदमा राष्ट्रिय सहमति जुटाउन पहल गर्ने आश्वासन प्रधानमन्त्री दाहालले दिएकाले राष्ट्रपति पद आफूले पाउने कांग्रेसको विश्वास छ । प्रधानमन्त्री दहालले पुस २६ मा देउवाकै निवासमा पुगेर विश्वासको मत मागेका थिए भने बुधबार पनि देउवासँग टेलिफोन संवाद गरेका थिए । कांग्रेस र दाहालनिकट माओवादीका दोस्रो तहका नेताहरूबीच संवाद पनि जारी छ । कांग्रेस महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा परिणाम हात पार्ने गरी तयारीमा लाग्ने बताए । ‘राष्ट्रपतिका रूपमा हामी प्रतिस्पर्धा गर्दैगर्दा परिणाम हासिल गर्ने ढंगले लाग्छौं,’ उनले भने ।
निकट एक नेताले प्रधानमन्त्री दाहाल राष्ट्रपति पद कांग्रेसलाई दिने राजनीतिक वातावरण बनाउने गृहकार्यमा रहेको बताए । उनका अनुसार कांग्रेसलाई पनि शक्ति बाँडफाँटमा जोड्न सके संक्रमणकालीन न्याय टुंगाउन सहज हुने दाहालको बुझाइ छ । सबै संवैधानिक पदमा वामपन्थी शक्ति मात्रै हुँदा सरकारको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध प्रभावित हुन सक्ने डर पनि दाहाललाई छ ।
राष्ट्रपति र सभामुख लिइसकेको अवस्थामा साढे दुई वर्षपछि सरकारको नेतृत्व पनि एमालेलाई दिँदा संविधानमाथि चुनौती आउन सक्ने डरले दाहालले शक्ति सन्तुलन मिलाउन खोजेको एक नेताले बताए । विगतमा ओली र राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले प्रतिनिधिसभा विघटनमा भूमिका खेलेर संविधानलाई चुनौती दिएको दाहालको बुझाइ छ । कांग्रेसले संविधान रक्षाका लागि भन्दै दाहाललाई विश्वासको मत दिएको थियो । माओवादी र एमालेबीच प्रधानमन्त्री र सभामुख पद आधा–आधा कार्यकाल बाँड्ने सहमति छ । उपसभामुख पद राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले लिने भएको छ । उपराष्ट्रपतिमा निर्णय भएको छैन ।
निर्णायक चरणमा दाहालले राष्ट्रपति पद अर्कैको पोल्टामा पारिदिने हुन् कि भन्ने डर एमालेमा हटिसकेको छैन । माओवादीका उपमहासचिव शक्तिबहादुर बस्नेत भने अहिले नै गठबन्धनलाई शंका गर्नुपर्ने ठाउँ नरहेको बताउँछन् । ‘हाम्रो सहकार्य आपसी विश्वासमा अघि बढ्छ । सभामुख निर्वाचनसम्म आइपुग्दा आपसी विश्वासमा कमी आएको छैन,’ उनले भने ।